Chất ức chế điểm kiểm tra miễn dịch

Một trong các liệu pháp miễn dịch quan trọng nhất là liệu pháp sử dụng thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch.

Điểm kiểm soát miễn dịch (immune checkpoint) là các thụ thể bề mặt tương tự như những gai nằm trên bề mặt tế bào, chúng có chức năng điều hoà các tín hiệu tế bào và kìm hãm hoạt động của một số tế bào miễn dịch.

Trong vi môi trường ung thư, các tế bào ung thư gia tăng biểu hiện của các thụ thể ức chế PD-L1 và CTLA-4 Ligand, những thụ thể này như “tấm vé thông hành” liên kết với điểm kiểm soát miễn dịch trên các tế bào như T và NK. Nhờ những tấm vé thông hành này, tế bào ung thư dễ dàng lẩn trốn khỏi sự tiêu diệt của hệ miễn dịch.

Liệu pháp ức chế điểm kiểm soát miễn dịch sử dụng các thuốc nhắm “đích” ngăn cản hoạt động của các thụ thể điểm kiểm soát. Khi đó, “tấm vé thông hành” của tế bào ung thư mất tác dụng và chúng sẽ bị tiêu diệt.

Điều trị kết hợp giữa chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch (kháng thể chống PD-1) và liệu pháp tế bào miễn dịch

Liệu pháp tế bào miễn dịch   

Có thể bạn đã biết, tế bào miễn dịch có chức năng bảo vệ cơ thể chúng ta khỏi bệnh tật, liệu pháp tế bào miễn dịch dựa trên hoạt động của một số loại tế bào nhất định để chống lại tế bào ung thư.

Máu ngoại vi của bệnh nhân được thu thập và chuyển tới trung tâm xử lý tế bào. Tại đây, các tế bào miễn dịch cần thiết sẽ được tách ra từ máu ngoại vi và nuôi cấy trong điều kiện thích hợp.

Các “chiến sĩ” là các tế bào miễn dịch được huấn luyện, kích hoạt chức năng và gia tăng với số lượng lớn trong môi trường nuôi cấy.

Từ những tế bào miễn dịch ban đầu, một đội quân tế bào đông đảo và tinh nhuệ sẽ được xây dựng bên ngoài cơ thể.

Đội quân tế bào được đưa trở lại cơ thể bệnh nhân để chiến đấu với các “phần tử khủng bố” là các tế bào ung thư.

Liệu pháp kháng thể đơn dòng

Chúng ta ít nhiều đều biết đến sự tồn tại của kháng thể và vai trò bảo vệ sức khỏe của chúng.

Thông thường, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ tấn công các tác nhân lạ (tế bào ung thư, tế bào nhiễm vi rút…) bằng cách tạo ra một số lượng lớn các kháng thể.

Các kháng thể tương tự như các “đầu dò” sẽ lưu thông khắp cơ thể cho đến khi chúng tìm thấy và gắn vào kháng nguyên đặc hiệu trên các tế bào ung thư. Sau khi gắn với kháng nguyên, các “đầu dò” này sẽ kích hoạt các tế bào miễn dịch đến tiêu diệt tế bào ung thư được đánh dấu.

Dựa trên cơ chế này, nhiều kháng thể đơn dòng được sản xuất trong phòng thí nghiệm và sử dụng để điều trị ung thư, hay còn được gọi là liệu pháp điều trị đích (hoặc nhắm trúng đích).

Liệu pháp sử dụng vi rút oncolytic

Liệu pháp vi rút oncolytic là liệu pháp sử dụng vi rút biến đổi gen để tiêu diệt các tế bào ung thư.

Vi rút biến đổi gen được thiết kế để chỉ nhắm đích và tấn công các tế bào ung thư trong cơ thể mà không xâm nhập vào các tế bào khỏe mạnh.

Khi thực hiện liệu pháp, bác sĩ sẽ tiêm vi rút oncolytic vào khối u đích.

Sau khi được tiêm vào khối u, vi rút xâm nhập vào các tế bào ung thư và nhân lên.

Khi số lượng vi rút tới giới hạn chúng sẽ phá vỡ màng tế bào ung thư và tiêu diệt chúng.

Vắc xin ung thư         

Vắc-xin ung thư được chia thành 2 loại chính: Vắc-xin phòng ngừa và vắc-xin điều trị.

Tương tự như các vắc-xin phòng bệnh khác, vắc-xin phòng ngừa ung thư là liệu pháp xây dựng các đáp ứng miễn dịch có khả năng ghi nhớ lâu dài để phòng ngừa bệnh ung thư.

Một trong những vắc-xin ung thư thành công nhất theo hướng này là vắc-xin phòng ngừa ung thư cổ tử cung (HPV - Human Papilloma Virus).

Một dạng khác của vắc-xin ung thư đó là vắc-xin điều trị, vắc-xin loại này không hướng đến mục tiêu phòng ngừa mà tập trung vào khả năng chống lại tế bào ung thư.

Các vắc- xin điều trị chủ yếu dựa trên hoạt động của các tế bào đuôi gai (DC), liệu pháp này cũng là 1 dạng của liệu pháp tế bào miễn dịch.

Các tế bào tiền thân của DC được tách ra từ máu ngoại vi và nuôi cấy trong điều kiện thích hợp.

Sau quá trình nuôi cấy với môi trường đặc biệt và bổ sung kháng nguyên ung thư, DC trưởng thành và thể hiện khả năng trình diện kháng nguyên ung thư.

Khi được tiêm vào cơ thể, DC trình bày kháng nguyên ung thư cho các tế bào T, chỉ đạo các tế bào T tiêu diệt những tế bào ung thư biểu hiện kháng nguyên đó.

Liệu pháp cytokine    

Đây là một phương pháp điều trị cố gắng tạo ra phản ứng miễn dịch trong cơ thể bằng cách tổng hợp và quản lý các cytokine, là các yếu tố làm trung gian giải phóng các tế bào lympho và bạch cầu đơn nhân, là các tế bào miễn dịch. Cho đến nay, interferon (α, β, γ) và interleukin 2 đã được chấp thuận cho bệnh ung thư thận.

Kết

Vậy, liệu pháp miễn dịch hay trị liệu miễn dịch là liệu pháp sử dụng chính hệ miễn dịch của chúng ta để chống lại tế bào ung thư.

Liệu pháp miễn dịch có rất nhiều dạng khác nhau, mỗi loại có các cách thức riêng biệt để tiếp cận và điều trị ung thư.

Seta Clinic Hà Nội là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam cung cấp đủ 3 liệu pháp tế bào miễn dịch T, NK và DC. Chúng tôi hoạt động với mục tiêu mang đến hi vọng mới tới cho bệnh nhân ung thư.